Ο μήνας Οκτώβριος έχει καθιερωθεί και στη χώρα μας, χάρις στις προσπάθειες της Εταιρείας μας, ως ο μήνας πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου του μαστού. Μία μοναχική στην αρχή πορεία, παρέσυρε στη συνέχεια δεκάδες άλλους φορείς και εταιρείες, έτσι που
αυτόν το μήνα σ’ όλη την Ελλάδα οι γυναίκες να κατακλύζονται από πληροφορίες, ενημερωτικές εκστρατείες, εκδηλώσεις και άλλες κοινωνικο-καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες.
Μέσα σ’ αυτόν τον κατακλυσμό ενημέρωσης δεν ήταν παράδοξο να ακούγονται και να γράφονται απόψεις που κάθε άλλο παρά την πραγματικότητα αποδίδουν ή χρήσιμες είναι.Έτσι, στο παρόν άρθρο θα αποφύγουμε την πεπατημένη και δεν θα ασχοληθούμε με τη διατύπωση κατηγορηματικών προτάσεων- συμβουλών- προς τις Ελληνίδες, αλλά θα προσπαθήσουμε να διορθώσουμε τέσσερις από τις πιο συνηθισμένες αντιλήψεις που μέσα στον ενθουσιασμό των διάφορων ειδικών (με επαγγελματική ή μη κατοχύρωση) δεν αποδίδουν την πραγματικότητα και επομένως δεν βοηθούν την έγκυρη και υπεύθυνη ενημέρωση των γυναικών.
Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΝΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΘΟΥΝ ΠΟΛΥ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΩΣΤΕ ΝΑ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΘΕΙ Η ΑΣΘΕΝΕΙΑ
Αποτελεί μία πολύ διαδεδομένη αντίληψη που βρίσκει μάλιστα θέση και σε επίσημα πολιτικά και κυβερνητικά σχέδια, ότι η έρευνα για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού έχει παραμεληθεί. Αυτή είναι μία λανθασμένη αντίληψη.
Όποιος ασχολείται με την ογκολογική ενημέρωση στο σύνολό της αντιλαμβάνεται αμέσως, πως στην πραγματικότητα ο αριθμός των επιστημονικών δημοσιεύσεων που γράφονται στον ειδικό ιατρικό τύπο και των ανακοινώσεων που παρουσιάζονται στα διάφορα ιατρικά συνέδρια σχετικά με τον καρκίνο του μαστού είναι εξαιρετικά μεγάλος. Αυτή η δραστηριότητα αποτελεί ένα αξιόπιστο δείκτη για το επίπεδο της υποστήριξης που παρέχεται για έρευνα στο συγκεκριμένο τομέα, γεγονός που με τη σειρά του αντανακλά το αυξημένο πολιτικό ενδιαφέρον που υπάρχει.
Το μέγεθος της επιστημονικής δραστηριότητας για τον καρκίνο του μαστού είναι υπερβολικό σε σύγκριση με τις προσπάθειες που γίνονται για τις άλλες κακοήθεις παθήσεις.
Έτσι, η αλήθεια είναι πως υπάρχει ενδιαφέρον και περισσότερη ευαισθησία για τη συγκεκριμένη μορφή καρκίνου, χωρίς μ’ αυτό να υποτιμάται η αναγκαιότητα περαιτέρω βελτίωσης τόσο της έρευνας, όσο και των φροντίδων πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης, θεραπείας και μεταθεραπευτικής αποκατάστασης που την αφορούν.
ΕΧΩ ΕΠΙΒΑΡΥΜΕΝΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Μια από τις πιο συχνές παρεξηγημένες αντιλήψεις που έχουν οι γυναίκες για τον εαυτό τους είναι ότι έχουν κάποιο επιβαρημένο ιστορικό, επειδή είτε κάποιο μέλος ή μέλη της οικογένειας της είχαν παρουσιάσει κάποιες μορφές καρκίνων, είτε κάποια συγγενής τους είχε καρκίνο του μαστού.
«Η γιαγιά μου εμφάνισε καρκίνο του μαστού σε ηλικία 73 ετών.», « Η μητέρα μου παρουσίασε καρκίνο στο μαστό στα 68 χρόνια, χειρουργήθηκε, πήγε καλά και πέθανε από την καρδιά της στα 76 χρόνια της», «Μία αδελφή του πατέρα μου είχε καρκίνο του μαστού, παλιά. Δεν θυμάμαι την ηλικία της. Και επίσης μια αδελφή της μάνας μου», «Η οικογένεια μου έχει ευαισθησία στον καρκίνο. Η μητέρα που πήγε από όγκο στον εγκέφαλο, σχετικά νέα και οι θείοι μου, από την πλευρά του πατέρα μου, ο ένας από καρκίνο του παχέος εντέρου και ο άλλος από καρκίνο του πνεύμονα, σχετικά νέος και αυτός». Αυτές είναι δηλώσεις που ακούει καθημερινά ένας γιατρός που ασχολείται με τον καρκίνο του μαστού. Οι γυναίκες αυτές δεν κάνουν απλώς μια αναφορά, γεγονός που δεν θα χρειαζόταν σχολιασμό. Το κακό είναι ότι αυτές οι γυναίκες ζουν με το βάρος ότι κουβαλάνε ένα βαρύ οικογενειακό στίγμα. Θεωρούν ότι μειονεκτούν και, το ακόμα χειρότερο, αισθάνονται πίκρα γιατί πιστεύουν ότι έχουν προικίσει τα κορίτσια τους με αυτό το «κουσούρι».
Δύο διαπιστώσεις θα πρέπει να έχει ξεκάθαρες στο μυαλό της η γυναίκα:
Η πρώτη είναι πως στην μεγάλη πλειοψηφία ο καρκίνος του μαστού εμφανίζεται χωρίς να υφίσταται κάποια οικογενειακή προδιάθεση.
Η δεύτερη είναι πως τέτοια προδιάθεση υφίσταται πράγματι σ’ ένα μικρό ποσοστό γυναικών και κυρίως μπορεί να αφορά τις γυναίκες που στην οικογένεια τους είχαν μία (1) ή δύο (2) συγγενείς πρώτου βαθμού (μητέρα, θεία, αδελφή, κόρη), από την ίδια πλευρά, που εμφάνισαν καρκίνο του μαστού σε νεαρή ηλικία ( πριν την εμμηνόπαυση). Επίσης, γυναίκες που είχαν συγγενή που εμφάνισε καρκίνο του μαστού και στους δύο μαστούς.
Η ύπαρξη στην οικογένεια μεμονωμένου περιστατικού καρκίνου του μαστού δεν αποτελεί δείγμα οικογενειακής προδιάθεσης. Είναι συνήθως ένα τυχαίο γεγονός. Το ίδιο ισχύει και για τις άλλες μορφές καρκίνου. Αν αναλογιστεί κάποιος πόσο συχνή είναι η ασθένεια, ιδίως στα μεγάλα άτομα, δεν είναι παράδοξο που σε κάθε οικογένεια θα υπάρχει ένα ή περισσότερα μέλη της που εμφάνισαν καρκίνο.
Ας αντιμετωπίσουν, επομένως, οι γυναίκες με λιγότερο άγχος και φόβο τα περιστατικά καρκίνου στην οικογένειά τους. Αλλά, και οι γιατροί ας ενημερώνουν σωστά τις γυναίκες και ας μη τις αφήνουν να ζουν με αβάσιμο άγχος.
«Η ΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΤΟΜΟΓΡΑΦΙΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ. – ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΚΑΝΩ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ»
Δύο ολοένα και πιο συχνά εμφανιζόμενες εκτιμήσεις, που δυστυχώς πολλές φορές έχουν και ως πηγή τους ιατρικούς κύκλους και εκφράζονται είτε ως προσωπική αντίληψη κάποιου γιατρού που τη μεταφέρει στις γυναίκες που τον επισκέπτονται, είτε ως δημόσια δήλωση κάποιων ειδικών. Στη δεύτερη περίπτωση αυτό μπορεί να γίνει είτε άμεσα, είτε με δηλώσεις που αφήνουν το θέμα «στον αέρα».
Η αλήθεια είναι πως η μαστογραφία αποτελεί την καλύτερη υπάρχουσα δυνατότητα να διαγνωστεί απεικονιστικά ο καρκίνος του μαστού. Έχει ορισμένες ατέλειες, όπως κάθε ιατρική εξέταση, εξακολουθεί, όμως, να είναι το πιο ενδεδειγμένο μέσο για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του πληθυσμού.
Η μαγνητική τομογραφία εκτός του ότι είναι μία κουραστική εξέταση για την γυναίκα, είναι και ιδιαίτερα δαπανηρή, ενώ δεν είναι άμοιρη λανθασμένων αποτελεσμάτων ( ιδίως με την μορφή της ανεύρεσης ψευδώς θετικών ευρημάτων). Η μαγνητική τομογραφία έχει ορισμένες εξειδικευμένες ενδείξεις. Δεν είναι όλες οι περιπτώσεις διαγνωστικών προβλημάτων στο μαστό ενδεδειγμένο να επιλύονται με τη μαγνητική τομογραφία. Επίσης, η συγκεκριμένη εξέταση δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη μαστογραφία για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του πληθυσμού. Υπό εξέταση είναι αυτή τη χρονική περίοδο αν η μαγνητική τομογραφία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τις γυναίκες που πληρούν τα κριτήρια επιβαρημένου οικογενειακού ιστορικού ή είναι φορείς των μεταλλαγμένων γονιδίων που συνδέονται με τον καρκίνο του μαστού.
Με το υπερηχογράφημα η σύγχυση είναι διαφορετικής μορφής. Πολλές γυναίκες πιστεύουν πως μπορεί να αντικαταστήσει τη μαστογραφία και τις απαλλάξει από τον (αβάσιμο) φόβο της ακτινοβολίας. Όμως, το υπερηχογράφημα είναι εξαιρετικά χρήσιμο ως εξέταση συμπληρωματική της μαστογραφίας. Και αυτό σημαίνει ότι χρησιμοποιείται με επιτυχία εκεί που δεν έχει ένδειξη η μαστογραφία (π.χ. για την επιβεβαίωση της ύπαρξης ενός ινοαδενώματος σε μαστούς νεαρών γυναικών) είτε όταν απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση κάποιου ευρήματος στη μαστογραφία (είναι η μάζα που απεικονίζεται κυστική ή συμπαγής). Το υπερηχογράφημα στις ημέρες μας δεν αποτελεί αξιόπιστη εναλλακτική λύση στη μαστογραφία για τον προσυμπτωματικό έλεγχο του πληθυσμού.
«Η ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΣΤΟ ΣΤΗΘΟΣ ΣΗΜΑΝΕΙ ΟΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΥΠΟΧΡΕΩΤΚΑ ΝΑ ΑΦΑΙΡΕΘΕΙ Ο ΜΑΣΤΟΣ»
Εδώ και περισσότερο από ένα τέταρτο του αιώνα έχει αποδειχθεί ότι σε πολλά περιστατικά καρκίνου του μαστού (δηλαδή αυτά με μικρό μέγεθος όγκου) η μαστεκτομή μπορεί να μη γίνει και η ασθενής να έχει το ίδιο καλά αποτελέσματα αν υποστεί απλή αφαίρεση του όγκου, η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις θα συνοδευτεί από επέμβαση στους μασχαλιαίους λεμφαδένες καθώς και από συμπληρωματική θεραπεία άλλης μορφής (ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία και ορμονοθεραπεία).
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται συνεχής μείωση του αριθμού των ασθενών που υποβάλλονται σε μαστεκτομή, αλλά αυτό δυστυχώς συμβαίνει με ρυθμό βραδύτερο απ’ ότι αναμένεται με βάση το ποσοστό γυναικών που χειρουργούνται με μικρού μεγέθους όγκους. Πολλοί επιστήμονες εκτιμούν ότι αυτό οφείλεται στις τάσεις αδράνειας (συντηρητισμού) πολλών χειρουργών και τονίζουν την ανάγκη καλύτερης
και εντατικότερης ενημέρωσής τους. Είναι βέβαιο πως ο βαθμός ελάττωσης του ποσοστού των μαστεκτομών αντανακλά το επίπεδο της προληπτικής ιατρικής σε μια περιοχή ( αφού με την έγκαιρη διάγνωση καθίσταται δυνατή η ανακάλυψη των καρκίνων όταν είναι ακόμα μικροί), αλλά και το επίπεδο της ιατρικής φροντίδας (αφού εκτός από την κατάρτιση των χειρουργών, έχει φανεί πως η έλλειψη ακτινοθεραπευτικών κέντρων ωθεί συχνά ορισμένους χειρουργούς να επιλέγουν την μαστεκτομή).
Σε κάθε περίπτωση η γυναίκα που πρόκειται να υποβληθεί σε αφαίρεση όγκου από το στήθος θα πρέπει να ενημερώνεται πλήρως από το χειρουργό της, τόσο για την έκταση της επέμβασης, όσο και για τις θεραπευτικές δυνατότητες που υπάρχουν στη διάθεσή της.